Coba Ritsema (1876 - 1961) - De Koperen Ketel - Collectie Stichting de Kunsttunnel
In de schaduwen van de Nederlandse kunstgeschiedenis, waar de Amsterdamse Joffers een subtiele maar onmiskenbare aanwezigheid vormen, valt Coba Ritsema op als een kunstenares van buitengewone vaardigheid. Haar werk, 'Stilleven met de koperen ketel', is een getuigenis van haar artistieke oprechtheid. In 1931 werd het schilderij tentoongesteld op een expositie in Arti et Amicitiae en besproken in een artikel in de Amstelbode. De recensent benadrukt Ritsema's bijzondere talent en plaatst haar bovenaan de lijst van de Amsterdamse Joffers. 'Ritsema moge al geen spoor vertoonen van den actueelen tijdgeest, zooals die inde hedendaagsche schilderkunst tot uiting komt, het bezit toch te groote en te sterke dualiteiten dan dat mén zich er met eën laatdunkend „verouderd" van zou mogen af maken. Het blijvende element in haar kunst is de zuivere en krachtige picturaliteit van voordracht en visie, een picturaliteit, welke wel-is-waar impressionistisch werd ingesteld, maar zich voor de gevaren dier ingesteldheid wist te behoeden. Zooals Breitner door de grootheid van zijn gaven aan de ontbindende factoren van het impressionisme ontkwam en in zijn dramatisch en emotioneel oeuvre de hoogte der duurzaamheid bereikte, zoo heeft ook Coba Ritsema in haar beste doeken een schoonheid gegeven, welke niet dooreen wijziging in schildertrant en plastische tendenz kan worden aangetast.'
In "Stilleven met de koperen ketel" onthult Ritsema haar vermogen om het alledaagse te transformeren in iets buitengewoons. De koperen ketel, mogelijk een alledaags voorwerp in haar tijd, wordt in haar handen een object van schoonheid en interesse. Het is de picturale kwaliteit van haar schilderij - de manier waarop ze vorm, licht en schaduw manipuleert - die het schilderij een bijzondere kracht geeft.
Interessant is dat Ritsema in haar portretten meer door de schilderkunstige verschijning van haar onderwerp dan door psychologie wordt gegrepen. Dit is ook zichtbaar in haar stillevens. In 'Stilleven met de koperen ketel' gaat het niet zozeer om de ketel zelf, maar om hoe de ketel wordt afgebeeld - de reflecties op het koper, de interactie met zijn omgeving, de algehele compositie.
Naast de koperen ketel is het schilderij rijkelijk gevuld met groenten - wortelen, bloemkool, aardappelen en uien - zorgvuldig geplaatst alsof ze bijna deel uitmaken van een culinaire voorbereiding. Deze elementen dragen bij aan een gevoel van huiselijkheid en alledaagsheid, maar zijn tegelijkertijd verheven door Ritsema's impressionistische benadering. Het licht speelt over de oppervlakken, waardoor de texturen van de groenten en het glanzende koper van de ketel tot leven komen.
De manier waarop Ritsema de alledaagse objecten schildert, toont haar vaardigheid in het impressionisme. Impressionistische schilders streven ernaar het moment vast te leggen, niet door exacte replica's te maken, maar door de essentie van het moment te vangen met licht en kleur. Ritsema's werk illustreert dit principe prachtig. Ze maakt gebruik van licht en schaduw om een gevoel van diepte en textuur te creëren, waardoor het tafereel een levendige en tastbare kwaliteit krijgt.
Coba Ritsema's 'Stilleven met de koperen ketel' vertegenwoordigt de kern van haar artistieke filosofie: oprechtheid, eenvoud en een krachtige schilderkundige uitdrukking. Dit werk, en haar oeuvre in het algemeen, verdient een hernieuwde waardering in het licht van de hedendaagse kunstgeschiedenis, waarbij de nadruk ligt op de kwaliteiten die haar werk zowel uniek als tijdloos maken.